Znak towarowy
Znak i nazwa to elementy, które pomagają rozpoznawać Twoja markę wśród licznej konkurencji na rynku. Jeśli nie chcesz, aby były one źle wykorzystywane lub nadużywane przez Twoją konkurencje, chroń je prawnie – zarejestruj znak towarowy swojej firmy.
W sukcesie nowoczesnych przedsiębiorstw olbrzymią rolę odgrywają tzw. “wartości niematerialne”. W tym gronie znajduje się także to, co jest głównym elementem komunikacji firmy z odbiorcami jej produktów – marka. Na tym polu możemy spotkać się z agresywnymi działaniami konkurencji, która bynajmniej nie będzie polegać wyłącznie na usilnym promowaniu marki konkurencyjnej. Zagrożenie może stanowić również zbytnia chęć „utożsamienia się” konkurencji z naszym logotypem czy nazwą. Jak ustrzec się przed takim zagrożeniem? Odpowiedzią jest zastrzeżenie znaku towarowego!
Co może być znakiem towarowym?
Zgodnie z art. 120 ust. 1 i 2 ustawy Prawo własności przemysłowej, znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa, a w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy. To wyliczenie należy traktować raczej jako wyczerpujące, choć zdarzył się również jeden przypadek rejestracji znaku towarowego dla producenta piłeczek tenisowych w postaci – tu uwaga! – zapachu świeżo ściętej trawy. Ale to raczej wyjątek. W omawianym kontekście będą nas interesować głównie nazwa oraz logotyp.
Co nie może być znakiem towarowym?
W myśl art. 129 ust. 1 pkt 2 ustawy, nie uzyskamy prawa ochronnego na oznaczenie, które pozbawione jest dostatecznych znamion odróżniających. Oznacza to, że nie zostaną zarejestrowane oznaczenia, które nie nadają się do odróżniania towarów i usług jednego przedsiębiorstwa od drugiego. Dzieje się tak w szczególności, gdy oznaczenie składa się wyłącznie z elementów służących do wskazania w szczególności rodzaju towaru, jego pochodzenia, jakości, ilości, wartości, przeznaczenia, sposobu wytwarzania, składu, funkcji lub przydatności a także gdy weszły do języka potocznego lub są zwyczajowo używane w uczciwych i utrwalonych praktykach handlowych.
Przykładowo – nie uzyska prawa ochronnego słowny znak towarowy „Arabica”, mający być marką kawy, bowiem jest to nazwa będąca oznaczeniem gatunku kawy. Intencją tego ograniczenia jest niedopuszczenie do przyznania komukolwiek „monopolu” na stosowanie nazw o charakterze powszechnym. Warto jednak wspomnieć o wyjątku od tej reguły – art. 130 dopuszcza sytuację zarejestrowania znaku, który pierwotnie zdolności odróżniającej nie posiadał, ale nabył ją w toku używania.
Krajowa procedura rejestracji – jak, za ile, kiedy?
Zgłoszenie polega na złożeniu w Urzędzie Patentowym wypełnionego formularza podania o udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy. Od tego momentu procedura rejestracji trwa zwykle od 8 do 12 miesięcy.
Jeżeli chodzi o koszty związane z opłatami urzędowymi, to kształtują się one następująco:
- opłata zgłoszeniowa wynosi 550 zł (do trzech klas towarowych) oraz 120 zł za każdą klasę towarową powyżej trzech,
- za pierwszy dziesięcioletni okres ochronny, trzeba będzie zapłacić 400 zł za każdą klasę do trzeciej włącznie oraz 450 za każdą klasę powyżej trzech.
Dwie ™ i ® przy nazwach z naklejek komputera. Inne znane zarejestrowane nazwy/znaki to np. Coca-Cola, Lego, McDonalds…
Słowny czy słowno-graficzny?
Rejestrując oznaczenie firmy w Urzędzie Patententowym, musimy dokonać wyboru, czy chcemy dokonać rejestracji znaku słownego czy słowno-graficznego.
Oba typy różnią się zakresem ochrony:
- Znak słowny chroni samo brzmienie nazwy. Nie zapobiegnie natomiast wizualnemu podszywaniu się pod logotyp przedsiębiorstwa.
- Znak słowno-graficzny chroni określoną kompozycję graficzną. Ochroni nas przed próbą konstruowania podobnych graficznie oznaczeń.
Jeżeli naszym największym atutem jest oryginalne brzmienie nazwy – warto wówczas zdecydować się na znak słowny. Warto jednak zaznaczyć, iż trudniej jest mu uzyskać „zdolność odróżniającą”. Jeżeli jednak najbardziej charakterystycznym elementem w identyfikacji naszego przedsiębiorstwa jest logotyp, warto wówczas zarejestrować znak graficzny. Nie ma również przeciwwskazań, żeby dokonać rejestracji znaku w obu opcjach – gwarantuje to najszerszą ochronę, jednak wiąże się z podwójnymi opłatami.
Co daje prawo ochronne na znak towarowy?
Zgodnie z tym, co napisałem na wstępie, podstawowym motywem rejestracji znaku jest prawna ochrona marki – oznaczenia przedsiębiorstwa. Dysponując prawem ochronnym, możemy m.in. zakazać każdej innej osobie naruszania naszego znaku a przy zawinionym naruszeniu – żądać odpowiedniego odszkodowania. Świadectwo ochronne i możliwość pochwalenia się znakiem „R w kółeczku” z pewnością dodaje prestiżu marce i budzi zaufanie u klientów.
A co, jeśli działamy poza Polską?
Powyżej opisane uwagi, odnosić się będą do rejestracji znaku towarowego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jeżeli nasza działalność rozciąga się poza obszar kraju – na inne kraje europejskie lub nawet poza Europę, wtedy należy rozważyć skorzystanie z procedur międzynarodowych. Wspólnotowe prawo ochronne na znak towarowy pozwoli nam jednym zgłoszeniem uzyskać ochronę we wszystkich krajach europejskich. Takiej rejestracji dokonuje się w Urzędzie ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego w Alicante (Hiszpania). Istnieje również procedura rejestracji ogólnoświatowej, za pośrednictwem Międzynarodowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO).
Podsumowanie
Teraz wiesz już ile trzeba, aby chronić swoją nazwę. Jeśli więc Twoja nazwa lub/i logo jest dla Ciebie bardzo ważne, jest lub ma być kiedyś rozpoznawalne, zastrzeż swój znak. Koszty nie są aż tak duże, procedura nie jest bardzo skomplikowana, a ochrona zawsze może się przydać.
